Scholen en universiteiten zijn onmisbaar bij het opvangen van signalen van jongeren met suïcidaal gedrag. Daarnaast spelen scholen een belangrijke rol in het voorkomen van kopieergedrag na een suïcide van een leerling of docent. Verder is de school een belangrijke plek om jongeren te leren hoe ze mentaal gezond kunnen blijven en om vooroordelen weg te nemen, bijvoorbeeld over seksuele diversiteit. Daarom helpen we onderwijsorganisaties om beleid te ontwikkelen op het signaleren en voorkomen van psychische problemen en suïcidaal gedrag bij hun leerlingen/studenten. Daarnaast ontwikkelen we lesprogramma’s over seksuele diversiteit en het (her)kennen van psychische klachten.
Wat is er bekend over dit onderwerp?
LHBTI-jongeren
Jongeren die een lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender en-of intersekse (LHBTI) identiteit hebben, staan voor extra uitdagingen in vergelijking met leeftijdsgenoten. Negatieve reacties, pesten en geweld komen veel voor. Dit maakt LHBTI’s kwetsbaar voor onder meer depressie en suïcide. Bijna de helft van de Nederlandse lesbische-, homo- en biseksuele (LHB-) volwassenen heeft ooit suïcidegedachten gehad. Dit is ruim 5 keer vaker dan in de algemene volwassen bevolking.
Imitatiegedrag
Uit onderzoek blijkt dat jongeren ontvankelijk zijn voor imitatiegedrag na de zelfdoding van een leeftijdsgenoot. Wanneer een leerling of docent van een school komt te overlijden door zelfdoding, is het daarom cruciaal dat jongeren, ouders en docenten op een verantwoorde manier op de hoogte worden gebracht, en dat er aansluitend goede begeleiding wordt geboden. Meerdere landen, zoals Australië en Amerika, hebben voor het onderwijs postventie (gecoördineerde ondersteuning na een zelfdoding) opgenomen in hun suïcidepreventiebeleid. Hiermee proberen zij trauma en kopieergedrag van leerlingen te voorkomen.
Op basis van deze inzichten werken we binnen deze pijler aan onderstaande projecten.
‘Samen Minder Suïcide’ is een netwerk van partijen en organisaties die middenin de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen.
113 Zelfmoordpreventie
Copyright © 2023. Alle rechten voorbehouden
Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.
Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.
Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:
Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.
Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek .
Als school kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.
U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?
U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.
U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding
Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.
U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.
U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:
In de gratis online training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Inzetten van universele preventielessen
U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:
U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:
