Denk je aan zelfdoding?
Heb je nu hulp nodig?

Denk je aan zelfdoding?

Pijlers

Veiligheid en effectiviteit van zorg verbeteren

40% van de mensen die door suïcide overlijdt is in behandeling bij een zorgverlener. De zorgsector heeft daarmee enorme mogelijkheden om vanuit het contact met de patiënt suïcidaliteit te signaleren, te bespreken en te behandelen. Dit kan alleen vanuit een veilige cultuur op de werkvloer, gericht op continu leren en verbeteren. Onder andere het betrekken van naasten en ervaringsdeskundigen kan een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van de zorg bij suïcidaliteit.

Wat is er bekend over dit onderwerp?

Kwaliteit en toegankelijkheid

Terwijl in de huisartsenpraktijk en de GGZ al veel suïcides worden voorkomen, blijkt uit onderzoek en ervaringsverhalen dat er nog een wereld te winnen is door de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg te verhogen. Dit betekent het aanmoedigen van hulpverleners om hun patiënten effectieve, op wetenschappelijk bewijs berustende diagnostiek en behandelingen aan te bieden. Tijdig, veilig en met empathie.

Jeugdhulp

Ook in de jeugdhulp is ruimte voor verbetering, zo blijkt uit recente onderzoeken van de IGJ en 113 Zelfmoordpreventie. Medewerkers hebben vaak geen specifieke scholing genoten en voelen zich onvoldoende in staat om met jongeren met suïcidaal gedrag om te gaan. Ook geven veel ouders aan dat de samenwerking met medewerkers in de jeugdhulp onvoldoende is, omdat in de praktijk de privacyregels in de weg zitten. Daarnaast is er ruimte voor verbetering in de kwaliteit van zorg voor jongeren met meerdere diagnoses en complexe problemen.

Samenwerking met naasten

Naasten vervullen diverse, cruciale rollen in de zorg voor mensen met suïcidaal gedrag. Ze ondersteunen iemand met suïcidaal gedrag soms al intensief en gedurende langere tijd, ook voordat professionele hulp in beeld komt. Naasten zijn dus een belangrijke bron van informatie en – vanwege hun nabijheid in acute situaties – van cruciaal belang voor de veiligheid van patiënten. Bovendien zijn naasten vaak toeleiders naar zorg, omdat zij als eerste signaleren dat er een risico is op suïcide en vervolgens hulp inschakelen. Ook kunnen zij een rol spelen in het wegnemen van onderliggende problematiek, bijvoorbeeld via systeemtherapie. Daarom is het van groot belang dat hulpverleners en naasten als bondgenoten samenwerken bij de diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag.

Ervaringsdeskundigen

Mensen die met suïcidaliteit worstelen hebben behoefte aan menselijk contact. Aan mensen die op een open manier naast hen staan en hen de ruimte geven om suïcidegedachten vrij te bespreken. Dat lukt soms beter met ervaringsdeskundigen. De ervaringsdeskundige, die zelf suïcidaal is geweest, kan vanuit een unieke invalshoek contact maken. De inzet van ervaringsdeskundigheid is aanvullend aan die van hulpverleners

Op basis van deze inzichten werken we binnen deze pijler aan onderstaande projecten.

Expertraad

Zelfdoding is een onderwerp dat veel mensen een ongemakkelijk gevoel geeft: hoe kan ik er goed over spreken als ik het tegenkom? Wat kan ik wel of moet ik vooral niet zeggen? Juist door het onderwerp bespreekbaar te maken, kan er ruimte ontstaan voor andere perspectieven. En als deze perspectieven niet ontstaan: hoe kunnen we elkaar dan nog steeds vasthouden en steunen zodat alle betrokkenen zich gezien, gehoord en geliefd weten!”

Kees van Bemmel

Principal consultant, Vintura

Behandeling van suïcidaliteit doe je met elkaar, daar horen naasten bij!”

Hans van der Weijden

Verpleegkundig specialist GGZ, Behandelaar Poli bipolair en Acute psychiatrie, GGZ Rivierduinen

“We moeten veiligheid en effectiviteit van zorg verbeteren vanuit samenwerking tussen professionals, naasten en ervaringsdeskundigen. Daarom lever ik graag mijn bijdrage, veilige zorg is voor alle partijen een must!”

Caroline de Ridder

Verpleegkundig directeur, Amsterdam UMC

Nicolette van Haastrecht MBA MEd

Lid MT – manager HRM, Kwaliteit en Financiën, Zorgverzekeraars Nederland

Als trainer suïcidepreventie ben ik altijd bezig geweest met het bijstaan van hulpverleners om met hun cliënten in gesprek te gaan over dit onderwerp. Middelengebruik en verslavingen kunnen van invloed zijn op gedachten aan de dood. Als hulpverlener in de verslavingszorg en als verpleegkundig specialist, hoop ik een bijdrage te kunnen leveren vanuit zowel verslavings- als verpleegkundig perspectief

Teije Salomons

Verpleegkundig specialist GGZ, Amethist verslavingszorg in Flevoland

Praten over suïcidale gedachten kan echt het verschil maken, ook voor jongeren. Dus doen!

Lidewijde van den Berkmortel, MSc

Verpleegkundig specialist GGZ, GGzE

Met een stevige kwaliteitsimpuls kunnen we écht
suïcides voorkomen!

Jan Berndsen

Zelfstandig adviseur in de GGZ, eigenaar Blauwe Paard Advies en onder andere voorzitter Stichting Supranet GGZ

Simone Koops-Ouwerkerk

Directeur-bestuurder, Stichting Bardo, instelling voor palliatieve zorg

Marjolein Veerbeek

Coördinator

113 Zelfmoordpreventie

Andere pijlers

Inzetten van selectieve preventielessen

Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.

  • STORM is een wetenschappelijk onderbouwde, preventieve aanpak die tot doel heeft een depressie of suïcide bij jongeren vóór te zijn 
  • Geestkracht is gericht op het ondersteunen van jongeren met een psychische kwetsbaarheid
  • MAZL van NJC richt zich op de jongeren die frequent verzuimen op het MB

Hulp inkopen en beschikbaar stellen

Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.

Aansluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep

Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:

Inzetten van overbrugging van wachttijd via de Eigen Kracht Centrale

Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.

Inzetten van de leidraad: suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze in het gehele zorgdomein

Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:

  • Alle professionals een suïcidepreventie training laten volgen en voldoende tijd geven voor reflectie
  • Samen met alle cliënten die kampen met suïcidaliteit een GEZAMENLIJK signaleringsplan en veiligheidsplan maken
  • Naasten actief betrekken
  • In domeinoverstijgende netwerken samenwerken
  • Bij alle cliënten suïcidaliteit inventariseren

Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek .

Bieden van handvatten aan onderwijsinstellingen voor beleid rond suïcidepreventie

Als school kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventie protocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.

Doen van verder onderzoek gericht op het identificeren van de risicogroepen

U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?

Inzetten van Gatekeepertraining in de organisatie*

U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.

Verwijzen naar website voor jonge nabestaanden van zelfdoding

U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding

Versterken en verspreiden van hoopgevende verhalen via (sociale) media

Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.

Vergroten van vindbaarheid laagdrempelige (online) organisaties

U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.

  • Brainwiki en jongerenhulp online geven een overzicht van laagdrempelige online organisaties, gericht op diverse problemen
  • De inloopalliantie is een samenwerkingsverband van diverse organisaties die een landelijke dekking willen organiseren met laagdrempelige inloopmogelijkheden waar jongeren hun mentale gezondheid kunnen versterken
  • Laagdrempelige contactpunten kunnen ook gericht zijn op alle jongvolwassenen, zoals bijvoorbeeld Campus Uden, of specifiek op jongvolwassenen met suïcidaliteit, zoals bijvoorbeeld Letztalk.Online.
  • Wilt u weten welke initiatieven er in uw gemeente zijn? Neem dan contact op met het wijkteam in uw gemeente

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op het doorbekreken van het taboe om te praten over zelfdoding

Inzetten van* van de online ‘VraagMaar training in gesprek met jongeren/jongvolwassenen’

In de gratis online training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.

Vergroten van veiligheid op sociale media

U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.

Inzetten van universele preventielessen

U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:

  • Expex biedt diverse workshops aan gericht op diverse onderwerpen
  • Braive@School geeft universele lessen op scholen over mentale gezondheid. Ook delen zij lessen op instagram
  • Onbesproken heeft diverse podcasts over mentale gezondheid
  • De online grip op je dip cursus biedt handvatten om uit een dip te komen
  • Een programma over sociale media vanuit Kikid
  • Het Trimbos biedt een overzicht van beschikbare interventies en de effectiviteit. Dit overzicht komt wel uit 2016, waardoor deze niet geheel volledig is. Zie bladzijde 10 en 11 .
  • Het programma ‘Bovenkamer van museum van de geest’ leert jongeren inzicht te krijgen in hun gedachtenpatronen en gevoelens middels digitale games.
  • Het Rots en Water programma richt zich op leerlingen van 9 tot en met 18 jaar in het primair onderwijs (PO). De methode gaat om het bevorderen van een positieve ontwikkeling van sociale en emotionele competenties. Het doel is dat leerlingen zichzelf leren kennen en leren omgaan met de ander op een positieve manier.
  • Strijkplank poëzie nodigt jonge mannen uit om te praten over hun gevoelens. Ze doen dat via voorstellingen en hebben een boek geschreven.

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op algemene mentale thema's, zoals eenzaamheid, geldzorgen, prestatiedruk

U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

wie ben jij?