Denk je aan zelfdoding?
Heb je nu hulp nodig?

Denk je aan zelfdoding?

Pijlers

Strong Teens and Resilient Minds (STORM)

Elk jaar zijn 37.000 jongeren in Nederland depressief. STORM is een wetenschappelijk onderbouwde aanpak met als doel een depressie of suïcide bij jongeren vóór te zijn. STORM staat voor ‘Strong Teens and Resilient Minds’ (sterke tieners en veerkrachtige gedachten) en is een preventie-aanpak gericht op jongeren op het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Scholen, hulpverleners en andere ketenpartners zorgen er samen voor dat signalen van somberheid bij jongeren snel worden opgepikt én aangepakt. Met de aanpak willen we jongeren veerkrachtiger en weerbaarder maken, depressieve klachten onder jongeren verminderen en zorgen dat jongeren die hulp nodig hebben eerder terechtkomen op een voor hen passende plek.

Wat is er bekend over dit onderwerp?

Internationaal onderzoek toont aan dat preventieprogramma’s op school effectief zijn in het verminderen van depressieve klachten, het reduceren van risicofactoren en daarmee het verminderen en voorkomen van suïcidaal gedrag. De interventies binnen STORM zorgen voor een aantoonbare daling van depressieve symptomen en angstklachten onder jongeren.

In de regio Noordoost-Brabant en Land van Cuijk en regio Zuidoost-Brabant is jaren geleden gestart met de implementatie van STORM en werken alle scholen in de regio’s met deze preventie-aanpak. De STORM-aanpak is effectief en wordt in de praktijk positief ontvangen. Sinds de start van de Landelijke Agenda Suïcidepreventie zijn we bezig met de landelijk uitrol van de STORM-aanpak. De regio’s Groningen, Nijmegen en Zuidoost-Brabant gaan in 2023 met steun van de Landelijke Agenda aan de slag met de (verdere) implementatie van de STORM-aanpak. We maken hier gebruik van de ervaringen en expertise van koploperregio’s Noordoost Brabant en Land van Cuijk en Zuidoost-Brabant.

Meer weten over de kracht van STORM? Ga naar stormaanpak.nl. Lees meer over de omvang van de problematiek en de resultaten van onderzoek naar STORM in deze infographic.

Lees meer over de inhoud van het project STORM op de onderstaande projectpagina.

 

Regio Zuid-Oost Brabant

Om somberheid en suïcidaliteit op jonge leeftijd snel op te sporen worden leerlingen in Helmond en de Peelregio vanaf schooljaar 2017-2018 door de GGD gescreend op depressieve symptomen en suïcidale gedachten. Door ze waar nodig verschillende preventieve modules aan te bieden, hopen we somberheidsklachten terug te dringen, het stigma te verminderen en het gemakkelijker te maken om hulp te vragen.

 

De regio Zuidoost Brabant omvat:

In de regio Zuidoost Brabant worden op alle scholen de vier STORM-interventies ingezet, die aangeboden worden in het eerste en vierde leerjaar van het voortgezet onderwijs. De komende jaren zal dat worden uitgebreid naar het eerste leerjaar van het mbo.

Contactpersonen voor de regio

Rian van den Boogaart
Programmaleider STORM en sociaal psychiatrisch verpleegkundige
088 846 00 11
hjm.boogaartvanden@ggzoostbrabant.nl

Sanne Rasing
Programmaleider STORM en senior onderzoeker
088 – 846 00 01
spa.rasing@ggzoostbrabant.nl


Regio Nijmegen

Verschillende professionals op de scholen in regio Nijmegen hebben toenemende zorgen over het mentale welzijn van hun leerlingen. Daarom zijn de gemeente Nijmegen, het Samenwerkingsverband VO-VSO, GGD Gelderland-Zuid en Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie de samenwerking aangegaan om het STORM-programma te implementeren in de regio Nijmegen.

Vanaf het schooljaar 2023-2024 starten verschillende middelbare scholen in Nijmegen met de verschillende STORM-modules in klas 2 en 4. Het doel is het verbeteren van de mentale weerbaarheid van leerlingen, en de vroegsignalering van somberheidsklachten en/of suïcidale gedachten. De komende periode zal STORM Nijmegen zich inzetten om op alle middelbare scholen in regio Nijmegen de STORM-aanpak te implementeren. Tevens is het doel om de STORM-aanpak ook op mbo-scholen in de regio in te voeren. 

Werk jij op een school in regio Nijmegen en wil je meer weten over de STORM-aanpak of heeft je school al interesse om STORM te implementeren? Neem dan contact op met één van de programmaleiders: we gaan graag in gesprek. Zo zetten we in op mentaal weerbare leerlingen in regio Nijmegen!

Contact persoon voor de regio

Lieke Wijnhoven

Programmaleider STORM regio Nijmegen

l.wijnhoven@karakter.com


Regio Groningen

In regio Groningen hebben jongeren relatief vaak last van mentale problemen. We zien dit terug in onderzoek, maar vooral in de praktijk. Er is sprake van lange wachttijden bij de GGZ en in het onderwijs maken leerkrachten en begeleiders zich zorgen over de mentale gezondheid van hun leerlingen.

Met de STORM-aanpak hopen we (een deel van de) mentale problematiek eerder te signaleren. We willen jongeren en hun leerkrachten leren dat je over mentale problemen kunt en mag praten. Dit doen we onder andere met de Op Volle Kracht-training (OVK): de training geeft jongeren de kans om op een laagdrempelige manier te leren omgaan met mentale problemen.

STORM is in deze regio onderdeel van een breder programma: Mentaal Gezond Groningen. De samenwerking tussen de GGD, Jonx (Lentis) en Accare (GGZ), de gemeenten en de onderwijspartners zorgt voor versterkte ketensamenwerking en een mogelijkheid om kennis te delen en verspreiden. In 2023 starten we met de STORM-aanpak op twee mbo-scholen (in leerjaar 1) en drie vo-scholen (leerjaar 2 en 4) in Groningen stad, Winschoten en Westerkwartier.

Contactpersoon voor de regio:
Linda Adema
l.adema@umcg.nl

Leonie van Vuuren

Coördinator 

113 Zelfmoordpreventie

Infographic resultaten onderzoek STORM

Andere pijlers

Inzetten van universele preventielessen door peers

Kent u jongvolwassenen die nabestaanden zijn van zelfdoding?

Dan kunt u hen wijzen naar www.stilgeweest.nl of www.toenwashetstil.nl. Deze websites bieden informatie en verhalen van jongeren en volwassenen die lotgenoten zijn. Ze behandelen rouw na zelfdoding, zodat nabestaanden zich minder alleen voelen. Uiteindelijk heeft dit een (bewezen) preventieve werking op verdere zelfdodingen.

Inzetten van selectieve preventieprogramma's

Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.

  • STORM is een wetenschappelijk onderbouwde, preventieve aanpak die tot doel heeft een depressie of suïcide bij jongeren vóór te zijn 
  • Geestkracht is gericht op het ondersteunen van jongeren met een psychische kwetsbaarheid
  • MAZL van NCJ richt zich op de jongeren die frequent verzuimen op het MBO

Hulp inkopen en beschikbaar stellen

Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.

Aansluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep

Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:

Inzetten van overbrugging van wachttijd

Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot.  Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.

Jongvolwassenen kunnen ook gewezen worden op de WachtVerzachter. Dat is een organisatie die zich inzet voor mensen die in afwachting zijn van psychische hulp. Tot nu toe in Dronten, Utrecht en Lelystad (17+ jaar) en in Kampen en Eindhoven (18- jaar). Zij worden direct gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die hun situatie (h)erkent. Jongvolwassenen kunnen meteen aan de slag in een veilige omgeving waarin niets hoeft en alles mag. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd gericht op ontmoeting, ontspanning en verdieping. 

Inzetten van de leidraad: suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze in het gehele zorgdomein

Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:

  • Alle professionals een suïcidepreventie training laten volgen en voldoende tijd geven voor reflectie
  • Samen met alle cliënten die kampen met suïcidaliteit een GEZAMENLIJK signaleringsplan en veiligheidsplan maken
  • Naasten actief betrekken
  • In domeinoverstijgende netwerken samenwerken
  • Bij alle cliënten suïcidaliteit inventariseren

Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek.

Bij de leidraad zijn handreikingen verschenen over:

Bieden van handvatten aan onderwijsinstellingen voor beleid rond suïcidepreventie

Als onderwijsinstelling kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.

Doen van verder onderzoek gericht op het identificeren van de risicogroepen

U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?

Inzetten van Gatekeepertraining in de organisatie*

U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.

Verwijzen naar website voor jonge nabestaanden van zelfdoding

U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding

Versterken en verspreiden van hoopgevende verhalen via (sociale) media

Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.

Vergroten van vindbaarheid laagdrempelige (online) organisaties

U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.

  • Brainwiki en jongerenhulp online geven een overzicht van laagdrempelige online organisaties, gericht op diverse problemen
  • De inloopalliantie is een samenwerkingsverband van diverse organisaties die een landelijke dekking willen organiseren met laagdrempelige inloopmogelijkheden waar jongeren hun mentale gezondheid kunnen versterken
  • Laagdrempelige contactpunten kunnen ook gericht zijn op alle jongvolwassenen, zoals bijvoorbeeld Campus Uden, of specifiek op jongvolwassenen met suïcidaliteit, zoals bijvoorbeeld Letztalk.Online.
  • Wilt u weten welke initiatieven er in uw gemeente zijn? Neem dan contact op met het wijkteam in uw gemeente

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op het doorbreken van het taboe om te praten over zelfdoding

U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:

Inzetten van e-learning en online training in gesprek met jongeren/jongvolwassenen*

In de gratis online VraagMaar-training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen. 

Voor onderwijsprofessionals, sociaal werkers, etc. die werken met jongeren tussen ongeveer 11 en 18 jaar en ook aandacht willen besteden aan seksuele en genderdiversiteit, is er de e-learning Weet jij hoe het ècht gaat met de jongeren in jouw dagelijkse werk? Uit onderzoek blijkt dat namelijk LHBTI-jongeren veel vaker kampen met depressie dan hun heteroseksuele en cisgender leeftijdsgenoten. 

Vergroten van veiligheid op sociale media

U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.

Inzetten van universele preventielessen

U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:

  • TestJeLeefstijl.nl is een instrument van de MBO-Raad, dat mbo-studenten helpt om goed voor zichzelf te zorgen. Als onderwijsinstelling kun je online testen inzetten, waarna je er een vervolg aan kunt geven via de Gezonde School aanpak. 
  • Het lespakket Je Brein de Baas is een lespakket voor jongeren van 11 t/m 19 jaar in het voortgezet onderwijs. En gaat over Stress onder controle, Makkelijker Leren en Gelukkig in de groep.
  • YETS zet basketbal in om kwetsbare jongeren van 12 t/m 18 jaar te begeleiden naar een positieve rol in hun gemeenschap. Via drie pijlers: sport, onderwijs en sociale integratie. Om maatschappelijke uitval te voorkomen.
  • De leesinterventie Lief, Liever, Liefst bestaat uit een kant-en-klaar lespakket voor tweede- en derdeklassers van het voortgezet onderwijs. Het pakket zet leerlingen aan het denken over seksuele- en genderdiversiteit, past binnen het vak Nederlands en voldoet aan de kerndoelen ervan.
  • Braive@School geeft universele lessen op scholen over mentale gezondheid. Ook delen zij lessen op instagram
  • Onbesproken heeft diverse podcasts over mentale gezondheid
  • De online grip op je dip cursus biedt handvatten om uit een dip te komen
  • Een programma over sociale media vanuit Kikid
  • Het Trimbosinstituut biedt een overzicht van beschikbare interventies en de effectiviteit. Dit overzicht komt wel uit 2016, waardoor deze niet geheel volledig is. Zie bladzijde 10 en 11
  • Op de site van Gezonde School kunt u interventies selecteren over welbevinden voor jongeren op diverse schooltypes.
  • Het programma ‘Bovenkamer van museum van de geest’ leert jongeren inzicht te krijgen in hun gedachtenpatronen en gevoelens middels digitale games.
  • Het Rots en Water programma richt zich op leerlingen van 9 tot en met 18 jaar op diverse schooltypes. De methode gaat om het bevorderen van een positieve ontwikkeling van sociale en emotionele competenties. Het doel is dat leerlingen zichzelf leren kennen en leren omgaan met de ander op een positieve manier.
  • Strijkplank poëzie nodigt jonge mannen uit om te praten over hun gevoelens. Ze doen dat via voorstellingen en hebben een boek geschreven.
  • De taboedoorbrekende voorstelling ‘Hee, ben je oké?’ voor 16+ gaat over depressie. Aansluitend praat de artiest met jongeren na over hun mentale gezondheid. Samen met een lokale welzijnsorganisatie.    

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op algemene mentale thema's, zoals eenzaamheid, geldzorgen, prestatiedruk

U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

wie ben jij?