In GGZ-instellingen waar richtlijnconform gewerkt wordt, overlijden minder mensen door zelfdoding. Richtlijnconform werken aan de diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag vraagt om een systematische aanpak, waarbij medewerkers op alle niveaus – van behandelaar tot bestuurder – worden meegenomen.
Wat is SAS GGZ?
De systematische aanpak suïcidepreventie is een landelijk best practices programma welke vijf GGZ-instellingen de mogelijkheid biedt stap voor stap te verbeteren op het gebied van suïcidepreventie. Dit doen zij op basis van een plan op maat, landelijke en internationale goede voorbeelden, uitwisseling van geleerde lessen tussen deelnemers en kennis vanuit partnerorganisaties 113 Zelfmoordpreventie, Aurora, MIND, de Nederlandse ggz en het Suïcide Preventie Centrum. Naast inhoudelijke kennis op het gebied van suïcidepreventie worden de organisaties praktisch ondersteund door veranderdeskundigen van EHdK.
In de 2 jaar die het programma duurt, worden de aanpak en de verschillende best practices daarnaast ook nog onderzocht door onderzoekers van 113 Zelfmoordpreventie. De uitkomsten van SAS GGZ dragen bij aan kennis over suïcidepreventie maar ook bredere inzichten over het in gang zetten van organisatie brede veranderingen in de ggz.
Wie nemen deel aan het programma?
Arkin, GGZ Rivierduinen, GGZ Oost Brabant, GGZ Eindhoven en Pro Persona
Waar gaan de instellingen mee aan de slag?
De instellingen gaan aan de slag met vier elementen:
Hoe ziet de tijdlijn eruit?
Het programma duurt t/m december 2025. Het eerste halfjaar wordt besteed aan het: A) vaststellen van het projectteam met vaandeldragers en projectleiders B) vaststellen waar de organisatie nu staat op het gebied van suïcidepreventie (wat is er al), waar de organisatie naar toe wil (waar kunnen we straks trots op zijn) en waar in de organisatie gestart wordt (team/afdeling/organisatie onderdeel) C) opstellen van een plan van aanpak per organisatie inclusief doelstellingen. In deze eerste fase staat ook ontmoeting tussen de deelnemers organisaties en het informeren / betrekken van de eigen organisatie centraal.
Wat is het doel?
Een significante stap verder komen met suïcidepreventie in de eigen organisatie en op termijn een ‘top ggz organisatie’ op het gebied van suïcidepreventie worden; alles wordt in het teken gesteld van het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor cliënten met suïcidaliteit
Doelgroepen waarnaar gecommuniceerd wordt
‘Samen Minder Suïcide’ is een netwerk van partijen en organisaties die middenin de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen.
113 Zelfmoordpreventie
Copyright © 2023. Alle rechten voorbehouden
Door het Geluid verzorgt workshops over mentale gezondheid voor/door studenten, waaronder een workshop over suïcidaliteit.
Dan kunt u hen wijzen naar www.stilgeweest.nl of www.toenwashetstil.nl. Deze websites bieden informatie en verhalen van jongeren en volwassenen die lotgenoten zijn. Ze behandelen rouw na zelfdoding, zodat nabestaanden zich minder alleen voelen. Uiteindelijk heeft dit een (bewezen) preventieve werking op verdere zelfdodingen.
Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.
Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.
Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:
Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.
Jongvolwassenen kunnen ook gewezen worden op de WachtVerzachter. Dat is een organisatie die zich inzet voor mensen die in afwachting zijn van psychische hulp. Tot nu toe in Dronten, Utrecht en Lelystad (17+ jaar) en in Kampen en Eindhoven (18- jaar). Zij worden direct gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die hun situatie (h)erkent. Jongvolwassenen kunnen meteen aan de slag in een veilige omgeving waarin niets hoeft en alles mag. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd gericht op ontmoeting, ontspanning en verdieping.
Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek.
Bij de leidraad zijn handreikingen verschenen over:
Als onderwijsinstelling kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.
U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?
U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.
U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding
Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.
U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.
U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:
In de gratis online VraagMaar-training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.
Voor onderwijsprofessionals, sociaal werkers, etc. die werken met jongeren tussen ongeveer 11 en 18 jaar en ook aandacht willen besteden aan seksuele en genderdiversiteit, is er de e-learning Weet jij hoe het ècht gaat met de jongeren in jouw dagelijkse werk? Uit onderzoek blijkt dat namelijk LHBTI-jongeren veel vaker kampen met depressie dan hun heteroseksuele en cisgender leeftijdsgenoten.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Inzetten van universele preventielessen
U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:
U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn: