Het is niet vanzelfsprekend dat iemand praat over zelfdodingsgedachten. En tegelijkertijd zijn er vaak wel signalen. Bepaalde acties of uitspraken kunnen een teken zijn dat iemand het leven misschien niet meer ziet zitten. Ook vergroten bepaalde gebeurtenissen en omstandigheden de kans op zelfdoding.
‘Zo hoeft het van mij niet meer’
‘Het wordt me allemaal te veel’
‘Ik kom er gewoon niet meer uit’
Contact vermijden
Hyperactief
Onverschillig
Verdriet
Eerdere pogingen
Zelfdoding in de omgeving
Sociale isolatie
Depressie
Uithuiszetting, afsluiting energie of water
Onoplosbare schuldsituatie
Als je deze signalen herkent, probeer dan eerst aansluiting te maken. Verwijs in het gesprek naar de signalen die iemand geeft. Bijvoorbeeld zo:
⦿ ‘Je zegt dat je het zo niet meer ziet zitten, kan je daar wat meer over vertellen?’
⦿ ‘Je lijkt de interesse in een oplossing te verliezen, wil je me vertellen hoe dat komt?’
Vraag vervolgens of iemand aan zelfdoding denkt: ‘Denk je wel eens aan zelfmoord?’. Dat lijkt nogal direct, maar door zelfmoord te benoemen maak je contact met iemands wanhoop en nodig je de ander uit hier over te praten.
Als het antwoord ‘Ja’ is, vraag dan verder. Zo bijvoorbeeld:
⦿ ‘Hoe vaak denk je aan zelfdoding? Wat denk je dan?’
⦿ ‘Heb je een concreet plan? Wat ga je doen?’
⦿ ‘Heb je voorbereidingen getroffen? Hoeveel haast heb je?’
Wees niet bang dat je de ander juist op gedachten brengt. De vraag of iemand over zelfmoord denkt is een veilige vraag. Het zet mensen niet tot zelfdoding aan.
Door contact te maken met de hoop, herinner je mensen aan de redenen om te blijven leven. Door hun gepieker zijn ze die vaak uit het oog verloren.
Vragen om contact te maken met de hoop zijn bijvoorbeeld:
⦿ ‘Wie zou jou het meeste missen?’
⦿ ‘Wat maakt dat je er nog bent?’
⦿ ‘Wat zijn momenten dat het leven het wel waard is om te leven?’
Als iemand aan zelfdoding denkt, dan is er hulp nodig. Hulp die jij vaak niet zelf kan geven. Probeer het niet zelf op te lossen, daarvoor zijn de problemen vaak te zwaar. Wees duidelijk en transparant over je eigen rol. Wees daarbij helder over wat je niet kunt bieden. Vertel dat je de ander graag helpt om de juiste hulp te vinden.
Bel of chat met 113 (0800-0113 of www.113.nl/chatten)
Zij hebben een protocol en kunnen het gesprek van je overnemen.
Niet acute situatie? Neem in dat geval contact op met:
Het signaleren en bespreken van zelfdodingsgedachten kan je leren met ons toegankelijke, gratis workshopmateriaal. Direct aanvragen.
Ben je trainer en wil je aan de slag met het geven van een training zelfmoordpreventie voor mensen die werken met mensen met geldzorgen? Vraag dan het gratis materiaal aan.
‘Samen Minder Suïcide’ is een netwerk van partijen en organisaties die middenin de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen.
113 Zelfmoordpreventie
Copyright © 2023. Alle rechten voorbehouden
Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.
Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.
Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:
Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.
Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek .
Als school kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.
U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?
U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.
U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding
Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.
U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.
U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:
In de gratis online training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Inzetten van universele preventielessen
U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:
U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:
