Nieuws
22 februari 2023
Iedere zelfdoding is er één te veel. Hoe kunnen we met kennis uit onderzoek bijdragen aan minder zelfdodingen? Het nieuwe platform Samen Leren, Minder Suïcide brengt de ervaringen van nabestaanden en professionals bij elkaar om van te leren. Denk aan hoe en op welke momenten we het best kunnen uitreiken naar mensen met suïcidaliteit. En welke beschermende maatregelen we kunnen nemen als maatschappij.
Vanaf nu kan elke nabestaande in Nederland bijdragen aan minder zelfdodingen door zijn of haar ervaring te delen middels een vragenlijst. Het onderzoek komt voort uit het project ‘Psychosociale autopsie: verdiepend onderzoek onder nabestaanden na suïcide’. Een van de projecten uit de Landelijke Agenda Suïcidepreventie. Projectleider Saskia Mérelle, onderzoeker bij 113 Zelfmoordpreventie: “Psychosociale autopsie is een onderzoeksmethode waarbij we nabestaanden die een dierbare zijn verloren door zelfdoding vragen naar hun ervaring. Eerder hebben we psychosociale autopsie studies gedaan onder nabestaanden van tieners en nabestaanden die een dierbare door suïcide op het spoor hebben verloren. De studies leverden waardevolle kennis op. Iedere nabestaande kan een vragenlijst invullen, en sommige nabestaanden worden geïnterviewd. Onze ambitie is dat verdiepend onderzoek na een suïcide de standaard wordt zodat we met de kennis en inzichten volgende zelfdodingen kunnen voorkomen. Want ieder verhaal telt.”
Wat gebeurt er met de kennis?
De onderzoekers van 113 Zelfmoordpreventie analyseren de vragenlijsten. Elk jaar vertalen ze de verzamelde kennis samen met ervaringsdeskundigen, experts uit de praktijk, beleidsmakers en de universiteit naar aanbevelingen voor bestaande en nieuwe interventies voor suïcidepreventie en acties voor regionaal en landelijk beleid. Ook de politiek wordt met behulp van de uitkomsten actief benaderd om aandacht te vragen voor veranderingen die nodig zijn.
Steun voor nabestaanden
Het platform levert niet alleen waardevolle informatie op, maar biedt nabestaanden ook steun bij het diepe verdriet. Mérelle: “vaak horen we van nabestaanden dat ze niet goed weten waar ze terecht kunnen. Daarom bieden we een online brochure aan waarin hulpinstanties vermeld staan die ondersteuning bieden. Dankzij het platformkrijgen alle nabestaanden nu ook de kans om hun verhaal te delen. We merken dat nabestaanden dat heel belangrijk vinden, ze willen voorkomen dat anderen dit meemaken.”
Samen Leren, Minder Suïcide is onderdeel van de Landelijke Agenda Suïcidepreventie
Samen Leren, Minder Suïcide is onderdeel van de Derde Landelijke Agenda Suïcidepreventie 2021-2025. Deze agenda wordt gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De Landelijke Agenda Suïcidepreventie is een netwerkaanpak van partijen die gedreven zijn om samen, domein overstijgend suïcidepreventie verder te brengen. Met elkaar vormen deze partijen de beweging ‘Samen Minder Suïcide’. Kijk voor meer informatie en alle andere projecten op www.samenmindersuicide.nl.
————————
Noot voor de redactie
Neem voor meer vragen contact op met senior onderzoeker dr. S. Mérelle via s.merelle@113.nl of 06-41364301.
‘Samen Minder Suïcide’ is een netwerk van partijen en organisaties die middenin de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen.
113 Zelfmoordpreventie
Copyright © 2023. Alle rechten voorbehouden
Het Trimbos-instituut en Pharos bieden een waardevolle handreiking om gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van beleid rond mentale gezondheid voor kinderen en jongeren. De handreiking biedt een helder stappenplan voor het opstellen van een breed gedragen plan, inclusief tips voor beleidsinvulling en inspirerende voorbeelden.
De Studenten Welzijnswijzer helpt studentverenigingen bij het organiseren van preventieve en curatieve maatregelen voor het mentale welzijn van hun leden; een initiatief van Avans Hogeschool en Stichting Lieve Mark.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Kinderen en jongeren ontwikkelen zich het best als het goed met ze gaat. Als ze lekker in hun vel zitten, zichzelf kunnen zijn en gezond en veilig opgroeien in een kansrijke omgeving. Vanuit het onderwijs werken aan welbevinden doe je samen met leerlingen, ouders, professionals in en rond het onderwijs en beleidsmakers. En met een schoolbrede inzet: op alle lagen in en om de school en met verschillende acties en interventies die op elkaar aansluiten.
Meer weten?
Bekijk dan de website van Welbevinden op School, het landelijke kennis- en ondersteuningsprogramma van Pharos en het Trimbos-instituut. Welbevinden op School is er voor professionals in onderwijs, GGD en beleid. De kennis en tools helpen je snel op weg om vanuit een duurzame, gezamenlijke visie te werken aan welbevinden. Welbevinden op School is kennispartner van Gezonde School.
Stichting PraatErover! plaatst gecertificeerde psychische hulpverleners die begaan zijn met jongvolwassenen op studentenverenigingen (gezelligheids- culturele- en sportverenigingen). Op deze manier krijgen studenten toegang tot toegankelijke gratis psychische hulpverlening zonder wachtrij.
Met Rondom Jong van Trimbosinstituut, NCJ en GGD GHOR Nederland versterk je depressiepreventie op scholen en de ketensamenwerking in je regio rond jongeren. Materialen zijn gratis verkrijgbaar.
Dan kunt u hen wijzen naar www.stilgeweest.nl of www.toenwashetstil.nl. Deze websites bieden informatie en verhalen van jongeren en volwassenen die lotgenoten zijn. Ze behandelen rouw na zelfdoding, zodat nabestaanden zich minder alleen voelen. Uiteindelijk heeft dit een (bewezen) preventieve werking op verdere zelfdodingen.
Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.
Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.
Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:
Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.
Jongvolwassenen kunnen ook gewezen worden op de WachtVerzachter. Dat is een organisatie die zich inzet voor mensen die in afwachting zijn van psychische hulp. Tot nu toe in Dronten, Utrecht en Lelystad (17+ jaar) en in Kampen en Eindhoven (18- jaar). Zij worden direct gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die hun situatie (h)erkent. Jongvolwassenen kunnen meteen aan de slag in een veilige omgeving waarin niets hoeft en alles mag. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd gericht op ontmoeting, ontspanning en verdieping.
Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek.
Bij de leidraad zijn handreikingen verschenen over:
Als onderwijsinstelling kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.
U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?
U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.
Afgeleid van deze Gatekeepertraining biedt 113 voor toekomstige zorgprofessionals verschillende e-learning modules (inclusief aanvullend lesprogramma) over suïcidepreventievaardigheden, zowel voor alle MBO en HBO Zorg- en Welzijnsopleidingen als voor WO-psychologen.
U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding
Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.
U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.
U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:
In de gratis online VraagMaar-training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.
Voor onderwijsprofessionals, sociaal werkers, etc. die werken met jongeren tussen ongeveer 11 en 18 jaar en ook aandacht willen besteden aan seksuele en genderdiversiteit, is er de e-learning Weet jij hoe het ècht gaat met de jongeren in jouw dagelijkse werk? Uit onderzoek blijkt dat namelijk LHBTI-jongeren veel vaker kampen met depressie dan hun heteroseksuele en cisgender leeftijdsgenoten.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Inzetten van universele preventie'lessen'
U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn: