Denk je aan zelfdoding?
Heb je nu hulp nodig?

Denk je aan zelfdoding?

Nieuw: e-learning Suïcidepreventie voor Psychologen in Opleiding

Nieuws

19 oktober 2022

Psychologen in opleiding krijgen geen structureel onderwijs in het signaleren, bespreken, diagnosticeren en behandelen van suïcidaal gedrag. Met als gevolg dat de vaardigheden van deze professionals om deskundig met suïcideproblematiek om te gaan enorm uiteenlopen enmogelijk ontoereikend zijn. Dankzij de nieuwe e-learning Suïcidepreventie voor Psychologen in Opleiding wordt suïcidepreventie breed en structureel opgenomen in het academisch en postacademisch beroepsonderwijs voor psychologen. De e-learnings voor bachelor- en master studenten staan klaar en worden komend jaar in vier universiteiten geïntegreerd in de vakken. Daarnaast wordt er hard gewerkt aan de e-learning voor post-master studenten.

 

Volgens projectleider Joanne Mouthaan, universitair docent en onderwijscoördinator van de sectie Klinische Psychologie aan de Universiteit Leiden, begint het bij de basis: “Als we willen dat professionals de juiste zorg geven, moeten we beginnen bij de opleidingen. Op dit moment zit suïcidepreventie niet standaard in het programma. In de praktijk merken we dat studenten heel erg behoefte hebben aan concrete handvatten om suïcideproblematiek te kunnen herkennen en bespreken.” 

Bachelor-, master- en post-masterniveau
In de e-learning leren studenten kennis en vaardigheden die passen bij het leertraject voor psychologen op bachelor-, master- en post-masterniveau. Het doel is dat afgestudeerde psychologen het werkveld betreden met voldoende en passende kennis, vaardigheden en zelfvertrouwen rondom suïcideproblematiek. “De e-learning voor bachelor studenten is gericht op hoe je kunt optreden als gatekeeper”, vertelt Mouthaan. “Met de e-learning voor masterstudenten maken we de vervolgstap naar vaardigheden om te diagnosticeren, behandelen en door te verwijzen. De versie voor postmaster studenten wordt nog veel uitgebreider met veel casuïstiek. We hopen dat deze module eind dit jaar af is.”

Suïcidepreventie structureel opnemen in het beroepsonderwijs
De e-learning moet straks een volledige leerlijn bieden voor klinische psychologie op bachelor-, master- en postmaster niveau. Mouthaan: “De modules zijn een duurzame en efficiënte manier om suïcidepreventie structureel op te nemen in het beroepsonderwijs voor psychologen. Docenten kunnen er direct mee aan de slag in hun cursus. Dat helpt enorm om het landelijk te implementeren.”

Enorme steun
Op dit moment werkt Mouthaan samen met vier universiteiten aan een pilot rondom de implementatie van de e-learning. “Elke universiteit is anders ingericht en zal de e-learning daarom anders integreren in het onderwijsprogramma. Samen met vier universiteiten kijken we nu wat goed werkt en wat niet. De uitkomsten en ervaringen gebruiken we straks bij de landelijke uitrol van deze modules. Ik merk nu al dat de steun vanuit de opleidingen en het veld enorm is. Iedereen is erg enthousiast.”

Conferentie Suïcidepreventie in het Onderwijs
Op woensdag 23 november presenteert Mouthaan de voortgang van de pilot tijdens de Conferentie Suïcidepreventie in het Onderwijs in Theater Figi in Zeist. “Het congres is de manier om meer bekendheid voor de e-learning te creëren en de juiste partijen aan te haken”, vertelt Mouthaan. “Hierbij richten we ons met name op de e-learning voor post-masterniveau. Omdat deze e-learning het meest uitgebreid is, wordt het ook een groter onderdeel van de opleiding. Daar hebben opleiders terecht vragen over. Tijdens het congres willen we daar graag over in gesprek.”

Meer weten over de e-learning?

 

Meer weten over de conferentie?

Inzetten van universele preventielessen door peers

Kent u jongvolwassenen die nabestaanden zijn van zelfdoding?

Dan kunt u hen wijzen naar www.stilgeweest.nl of www.toenwashetstil.nl. Deze websites bieden informatie en verhalen van jongeren en volwassenen die lotgenoten zijn. Ze behandelen rouw na zelfdoding, zodat nabestaanden zich minder alleen voelen. Uiteindelijk heeft dit een (bewezen) preventieve werking op verdere zelfdodingen.

Inzetten van selectieve preventieprogramma's

Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.

  • STORM is een wetenschappelijk onderbouwde, preventieve aanpak die tot doel heeft een depressie of suïcide bij jongeren vóór te zijn 
  • Geestkracht is gericht op het ondersteunen van jongeren met een psychische kwetsbaarheid
  • MAZL van NCJ richt zich op de jongeren die frequent verzuimen op het MBO

Hulp inkopen en beschikbaar stellen

Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.

Aansluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep

Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:

Inzetten van overbrugging van wachttijd

Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot.  Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.

Jongvolwassenen kunnen ook gewezen worden op de WachtVerzachter. Dat is een organisatie die zich inzet voor mensen die in afwachting zijn van psychische hulp. Tot nu toe in Dronten, Utrecht en Lelystad (17+ jaar) en in Kampen en Eindhoven (18- jaar). Zij worden direct gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die hun situatie (h)erkent. Jongvolwassenen kunnen meteen aan de slag in een veilige omgeving waarin niets hoeft en alles mag. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd gericht op ontmoeting, ontspanning en verdieping. 

Inzetten van de leidraad: suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze in het gehele zorgdomein

Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:

  • Alle professionals een suïcidepreventie training laten volgen en voldoende tijd geven voor reflectie
  • Samen met alle cliënten die kampen met suïcidaliteit een GEZAMENLIJK signaleringsplan en veiligheidsplan maken
  • Naasten actief betrekken
  • In domeinoverstijgende netwerken samenwerken
  • Bij alle cliënten suïcidaliteit inventariseren

Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek.

Bij de leidraad zijn handreikingen verschenen over:

Bieden van handvatten aan onderwijsinstellingen voor beleid rond suïcidepreventie

Als onderwijsinstelling kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.

Doen van verder onderzoek gericht op het identificeren van de risicogroepen

U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?

Inzetten van Gatekeepertraining in de organisatie*

U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.

Verwijzen naar website voor jonge nabestaanden van zelfdoding

U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding

Versterken en verspreiden van hoopgevende verhalen via (sociale) media

Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.

Vergroten van vindbaarheid laagdrempelige (online) organisaties

U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.

  • Brainwiki en jongerenhulp online geven een overzicht van laagdrempelige online organisaties, gericht op diverse problemen
  • De inloopalliantie is een samenwerkingsverband van diverse organisaties die een landelijke dekking willen organiseren met laagdrempelige inloopmogelijkheden waar jongeren hun mentale gezondheid kunnen versterken
  • Laagdrempelige contactpunten kunnen ook gericht zijn op alle jongvolwassenen, zoals bijvoorbeeld Campus Uden, of specifiek op jongvolwassenen met suïcidaliteit, zoals bijvoorbeeld Letztalk.Online.
  • Wilt u weten welke initiatieven er in uw gemeente zijn? Neem dan contact op met het wijkteam in uw gemeente

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op het doorbreken van het taboe om te praten over zelfdoding

U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:

Inzetten van e-learning en online training in gesprek met jongeren/jongvolwassenen*

In de gratis online VraagMaar-training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen. 

Voor onderwijsprofessionals, sociaal werkers, etc. die werken met jongeren tussen ongeveer 11 en 18 jaar en ook aandacht willen besteden aan seksuele en genderdiversiteit, is er de e-learning Weet jij hoe het ècht gaat met de jongeren in jouw dagelijkse werk? Uit onderzoek blijkt dat namelijk LHBTI-jongeren veel vaker kampen met depressie dan hun heteroseksuele en cisgender leeftijdsgenoten. 

Vergroten van veiligheid op sociale media

U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.

Inzetten van universele preventielessen

U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:

  • TestJeLeefstijl.nl is een instrument van de MBO-Raad, dat mbo-studenten helpt om goed voor zichzelf te zorgen. Als onderwijsinstelling kun je online testen inzetten, waarna je er een vervolg aan kunt geven via de Gezonde School aanpak. 
  • Het lespakket Je Brein de Baas is een lespakket voor jongeren van 11 t/m 19 jaar in het voortgezet onderwijs. En gaat over Stress onder controle, Makkelijker Leren en Gelukkig in de groep.
  • YETS zet basketbal in om kwetsbare jongeren van 12 t/m 18 jaar te begeleiden naar een positieve rol in hun gemeenschap. Via drie pijlers: sport, onderwijs en sociale integratie. Om maatschappelijke uitval te voorkomen.
  • De leesinterventie Lief, Liever, Liefst bestaat uit een kant-en-klaar lespakket voor tweede- en derdeklassers van het voortgezet onderwijs. Het pakket zet leerlingen aan het denken over seksuele- en genderdiversiteit, past binnen het vak Nederlands en voldoet aan de kerndoelen ervan.
  • Braive@School geeft universele lessen op scholen over mentale gezondheid. Ook delen zij lessen op instagram
  • Onbesproken heeft diverse podcasts over mentale gezondheid
  • De online grip op je dip cursus biedt handvatten om uit een dip te komen
  • Een programma over sociale media vanuit Kikid
  • Het Trimbosinstituut biedt een overzicht van beschikbare interventies en de effectiviteit. Dit overzicht komt wel uit 2016, waardoor deze niet geheel volledig is. Zie bladzijde 10 en 11
  • Op de site van Gezonde School kunt u interventies selecteren over welbevinden voor jongeren op diverse schooltypes.
  • Het programma ‘Bovenkamer van museum van de geest’ leert jongeren inzicht te krijgen in hun gedachtenpatronen en gevoelens middels digitale games.
  • Het Rots en Water programma richt zich op leerlingen van 9 tot en met 18 jaar op diverse schooltypes. De methode gaat om het bevorderen van een positieve ontwikkeling van sociale en emotionele competenties. Het doel is dat leerlingen zichzelf leren kennen en leren omgaan met de ander op een positieve manier.
  • Strijkplank poëzie nodigt jonge mannen uit om te praten over hun gevoelens. Ze doen dat via voorstellingen en hebben een boek geschreven.
  • De taboedoorbrekende voorstelling ‘Hee, ben je oké?’ voor 16+ gaat over depressie. Aansluitend praat de artiest met jongeren na over hun mentale gezondheid. Samen met een lokale welzijnsorganisatie.    

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op algemene mentale thema's, zoals eenzaamheid, geldzorgen, prestatiedruk

U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

wie ben jij?