Nieuws
7 november 2022
Steeds meer jongeren in Nederland hebben te maken met mentale klachten. De MIND Young Academy leert jongeren dat het normaal én belangrijk is om te praten over je mentale gezondheid. In samenwerking met de Landelijke Agenda Suïcidepreventie (zie de projectpagina) werden afgelopen schooljaar ruim 1.200 jongeren bereikt met het onderwijsprogramma.
Doel van het onderwijsprogramma ‘MIND Young Academy’ is het normaliseren van praten over mentale gezondheid en jongeren mentaal weerbaar maken. Projectleider Jeroen van den Born: “Jongeren vinden het moeilijk om over mentale problemen te praten, daarom duurt het vaak te lang voordat ze hulp krijgen. Praten over je mentale gezondheid moet net zo normaal worden als praten over je lichamelijke gezondheid. De MIND Young Academy is een hele fijne en laagdrempelige manier om het gesprek over mentale gezondheid in de klas te openen en de mentale weerbaarheid van jongeren te vergroten. Juist door jongeren te stimuleren om vroegtijdig hulp te zoeken als ze klachten ervaren, kunnen beginnende klachten in de kiem worden gesmoord. Zo willen we voorkomen dat problemen verergeren en mogelijk ontwikkelen tot suïcidale gedachten.”
1.200 jongeren bereikt
De MIND Young Academy richt zich op bovenbouwklassen vmbo, havo of vwo en onderbouwklassen mbo (niveau 3 en 4). Sinds de start in 2016 zijn met de lessen al meer dan 13.000 jongeren bereikt. Door de handen ineen te slaan met de Landelijke Agenda Suïcidepreventie hebben dit jaar 50 klassen het onderwijsprogramma gevolgd. “In het onderwijs liggen veel kansen om mentale problemen te voorkomen omdat je hier echt alle jongeren kunt bereiken”, vertelt Jeroen. “Omdat dit project ook is ondergebracht in de Landelijke Agenda hebben we dit jaar 1.200 jongeren kunnen bereiken.”
De kracht van peer educators
Peer educators zijn volgens Jeroen de grote kracht van het onderwijsprogramma: “De lessen worden gegeven door leeftijdsgenoten die zelf of in hun omgeving te maken hebben met mentale problemen. Deze ‘peer educators’ staan qua leefwereld dichtbij de jongeren en gebruiken hun persoonlijke ervaringen om het gesprek in de klas open te breken. Dat zorgt voor veel bijzondere reacties. Wat mij altijd bijblijft is dat leerlingen achteraf bijvoorbeeld zeggen: “Goh ik dacht dat ik de enige was die vaak niet kan slapen van de stress”. Na de lessen weten ze dat meer klasgenoten daarmee worstelen.” Afgelopen schooljaar werden in totaal 33 jongeren (opnieuw) getraind om als peer educator aan de slag te gaan.
Het effect duurt voort
Ook voor docenten is het programma heel waardevol. “Docenten geven vaak aan dat het voor hen soms lastig kan zijn om het gesprek over mentale gezondheid te voeren omdat ze een bepaalde afstand tot de leerlingen ervaren. Daarom zien ze het echt als een meerwaarde dat peer educators langskomen”, vertelt Jeroen. “Tegelijkertijd bieden de peer educators docenten inspiratie om daarna zelf met het onderwerp aan de slag te gaan en blijven. Na de lessen horen we vaak van docenten dat er iets is veranderd in de klas en dat het effect voortduurt. Daar kunnen ze zelf bijvoorbeeld weer op voortbouwen tijdens een mentorles”.
Blijvende rol in de school
Een belangrijke doelstelling van MIND Young Academy is dat scholen het thema duurzaam inbedden. Jeroen: “We willen geen druppel op de gloeiende plaat zijn. Voor, tijdens en na de lessen houden we nauw contact met de docenten om ervoor te zorgen dat mentale gezondheid een blijvende rol krijgt binnen de school. Ook hebben we een training en online modules ontwikkeld waarmee we docenten de tools geven om zelf het gesprek aan te gaan over mentale gezondheid.” De training en modules zijn te vinden op luistereens.nl, de beweging die zich inzet om het stigma op mentale aandoeningen te doorbreken door het gesprek over mentale gezondheid voor iedereen te normaliseren.
MIND Young Academy is ontwikkeld door MIND, een onafhankelijke maatschappelijke organisatie die zich sterk maakt voor een psychisch gezonder Nederland, en Diversion, een bureau voor maatschappelijke innovatie. Check Diversion.nl voor meer informatie over de MIND Young Academy.
‘Samen Minder Suïcide’ is een netwerk van partijen en organisaties die middenin de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen.
113 Zelfmoordpreventie
Copyright © 2023. Alle rechten voorbehouden
Het Trimbos-instituut en Pharos bieden een waardevolle handreiking om gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van beleid rond mentale gezondheid voor kinderen en jongeren. De handreiking biedt een helder stappenplan voor het opstellen van een breed gedragen plan, inclusief tips voor beleidsinvulling en inspirerende voorbeelden.
De Studenten Welzijnswijzer helpt studentverenigingen bij het organiseren van preventieve en curatieve maatregelen voor het mentale welzijn van hun leden; een initiatief van Avans Hogeschool en Stichting Lieve Mark.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Kinderen en jongeren ontwikkelen zich het best als het goed met ze gaat. Als ze lekker in hun vel zitten, zichzelf kunnen zijn en gezond en veilig opgroeien in een kansrijke omgeving. Vanuit het onderwijs werken aan welbevinden doe je samen met leerlingen, ouders, professionals in en rond het onderwijs en beleidsmakers. En met een schoolbrede inzet: op alle lagen in en om de school en met verschillende acties en interventies die op elkaar aansluiten.
Meer weten?
Bekijk dan de website van Welbevinden op School, het landelijke kennis- en ondersteuningsprogramma van Pharos en het Trimbos-instituut. Welbevinden op School is er voor professionals in onderwijs, GGD en beleid. De kennis en tools helpen je snel op weg om vanuit een duurzame, gezamenlijke visie te werken aan welbevinden. Welbevinden op School is kennispartner van Gezonde School.
Stichting PraatErover! plaatst gecertificeerde psychische hulpverleners die begaan zijn met jongvolwassenen op studentenverenigingen (gezelligheids- culturele- en sportverenigingen). Op deze manier krijgen studenten toegang tot toegankelijke gratis psychische hulpverlening zonder wachtrij.
Met Rondom Jong van Trimbosinstituut, NCJ en GGD GHOR Nederland versterk je depressiepreventie op scholen en de ketensamenwerking in je regio rond jongeren. Materialen zijn gratis verkrijgbaar.
Dan kunt u hen wijzen naar www.stilgeweest.nl of www.toenwashetstil.nl. Deze websites bieden informatie en verhalen van jongeren en volwassenen die lotgenoten zijn. Ze behandelen rouw na zelfdoding, zodat nabestaanden zich minder alleen voelen. Uiteindelijk heeft dit een (bewezen) preventieve werking op verdere zelfdodingen.
Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.
Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.
Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:
Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.
Jongvolwassenen kunnen ook gewezen worden op de WachtVerzachter. Dat is een organisatie die zich inzet voor mensen die in afwachting zijn van psychische hulp. Tot nu toe in Dronten, Utrecht en Lelystad (17+ jaar) en in Kampen en Eindhoven (18- jaar). Zij worden direct gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die hun situatie (h)erkent. Jongvolwassenen kunnen meteen aan de slag in een veilige omgeving waarin niets hoeft en alles mag. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd gericht op ontmoeting, ontspanning en verdieping.
Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek.
Bij de leidraad zijn handreikingen verschenen over:
Als onderwijsinstelling kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.
U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?
U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.
Afgeleid van deze Gatekeepertraining biedt 113 voor toekomstige zorgprofessionals verschillende e-learning modules (inclusief aanvullend lesprogramma) over suïcidepreventievaardigheden, zowel voor alle MBO en HBO Zorg- en Welzijnsopleidingen als voor WO-psychologen.
U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding
Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.
U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.
U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:
In de gratis online VraagMaar-training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.
Voor onderwijsprofessionals, sociaal werkers, etc. die werken met jongeren tussen ongeveer 11 en 18 jaar en ook aandacht willen besteden aan seksuele en genderdiversiteit, is er de e-learning Weet jij hoe het ècht gaat met de jongeren in jouw dagelijkse werk? Uit onderzoek blijkt dat namelijk LHBTI-jongeren veel vaker kampen met depressie dan hun heteroseksuele en cisgender leeftijdsgenoten.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Inzetten van universele preventie'lessen'
U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn: