Denk je aan zelfdoding?
Heb je nu hulp nodig?

Denk je aan zelfdoding?

Leiderschapsprogramma Suïcidepreventie voor bestuurders

Veiligheid en effectiviteit van zorg verbeteren

Jenneke Aartsen

Partner
EHdK

Leiderschapsprogramma Suïcidepreventie voor bestuurders in de GGZ en Jeugdzorg

Van alle suïcides die plaatsvinden, is 40% van de mensen in contact met een GGZ- of jeugdzorginstelling. De impact van een suïcide is enorm. Voor nabestaanden, maar ook voor de hulpverleners. Er wordt al veel gedaan, maar we willen het aantal suïcides verder terugbrengen door dit onderwerp op bestuurlijk niveau aan te pakken. Dat doen we met de Bestuurlijke Leergang Suïcidepreventie. Centrale vraag binnen de leergang: wat kunnen bestuurders van GGZ- en jeugdzorginstellingen vanuit hun rol doen om dit thema beter op de agenda te krijgen en verandering teweeg te brengen?

 

Uitdagingen van bestuurders

Het terugdringen van het aantal suïcides van cliënten is een uitdaging voor bestuurders van GGZ- en jeugdzorginstellingen. Ze lopen tegen allerlei vragen aan. Kan het bij ons beter? Als wij dit gaan doen, waar begin ik? Hoe krijg ik mijn teams en organisatie mee? En er staat al ontzettend veel op de agenda. De werkdruk is hoog en als bestuurder wil je niet op de stoel van de behandelaar gaan zitten. De Bestuurlijke Leergang Suïcidepreventie is gemaakt voor bestuurders van GGZ- en jeugdzorginstellingen die een verandering willen inzetten. Wat moet je als bestuurder doen om dit thema binnen jouw organisatie nog beter op de agenda te krijgen? En wat moet er dan concreet gebeuren?

De inhoud
In de leergang staan leiderschap en de bestuurlijke rol rondom suïcidepreventie centraal. De focus ligt op persoonlijk leiderschap en het creëren van een lerende cultuur die bijdraagt aan het voorkomen van suïcides. In het programma komen best practices vanuit bestuurlijke optiek aan bod. Daarnaast nodigen we sprekers met bestuurlijke ervaring op dit thema uit. Bestuurders van jeugdzorgorganisaties zijn uitgenodigd om deel te nemen en samen met andere bestuurders dit deel van suïcidepreventie in Nederland de komende jaren vorm te geven.

De leergang wordt in opdracht van 113 Zelfmoordpreventie en de Nederlandse GGZ uitgevoerd door adviesbureau EHdK.

 
Wat willen we bereiken?
 De doelstelling is om zo’n 60 tot 80 bestuurders uit de GGZ en de Jeugdzorg de leergang te laten doorlopen. Hierdoor kunnen zij suïcidepreventie binnen hun organisaties nog beter vormgegeven. Aan het einde van de leergang is er voor iedere bestuurder het volgende gerealiseerd:
  • De bestuurder weet waar zijn of haar organisatie staat op het gebied van suïcidepreventie.
  • Er is een concreet plan van aanpak opgesteld met betrekking tot suïcidepreventie en er is begonnen met de uitwerking hiervan.
  • Er is meer inzicht in wat een bestuurder kan doen op dit thema.
  • Er is meer inzicht in de eigen leiderschapsstijl en de wijze waarop de bestuurder omgaat met veranderingen als het gaat om dit type thema’s. De bestuurder weet beter wat hij of zij hier zelf in kan doen.
  • Beschikking tot een netwerk van collega-bestuurders waarmee gespard kan worden over de uitrol van het plan van aanpak.

Over Jenneke Aartsen

Jenneke Aartsen is projectleider van deze leergang en maakt al jaren deel uit van de vaste krachten bij EHdK. Ze trad in 2021 toe als partner van het adviesbureau. Met haar oog voor detail en vooruitziende blik, begeleidt zij samen met het EHdK-team de bestuurders tot de gewenste resultaten en concrete veranderingen in hun organisaties.

Jenneke ontwikkelt de leergang samen met haar collega Brian Esselaar. Brian is oprichter van EHdK en heeft zijn hele loopbaan gewerkt aan veranderkundige vraagstukken in de gezondheidszorg. Samen met Jenneke zit hij de leergang voor en begeleidt hij bestuurders bij het formuleren van een concrete veranderaanpak op het gebied van suïcidepreventie. 

Betrokken partners

Deze organisaties zijn betrokken bij dit project.

Inzetten van selectieve preventielessen

Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.

  • STORM is een wetenschappelijk onderbouwde, preventieve aanpak die tot doel heeft een depressie of suïcide bij jongeren vóór te zijn 
  • Geestkracht is gericht op het ondersteunen van jongeren met een psychische kwetsbaarheid
  • MAZL van NJC richt zich op de jongeren die frequent verzuimen op het MB

Hulp inkopen en beschikbaar stellen

Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.

Aansluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep

Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:

Inzetten van overbrugging van wachttijd via de Eigen Kracht Centrale

Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.

Inzetten van de leidraad: suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze in het gehele zorgdomein

Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:

  • Alle professionals een suïcidepreventie training laten volgen en voldoende tijd geven voor reflectie
  • Samen met alle cliënten die kampen met suïcidaliteit een GEZAMENLIJK signaleringsplan en veiligheidsplan maken
  • Naasten actief betrekken
  • In domeinoverstijgende netwerken samenwerken
  • Bij alle cliënten suïcidaliteit inventariseren

Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek .

Bieden van handvatten aan onderwijsinstellingen voor beleid rond suïcidepreventie

Als school kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.

Doen van verder onderzoek gericht op het identificeren van de risicogroepen

U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?

Inzetten van Gatekeepertraining in de organisatie*

U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.

Verwijzen naar website voor jonge nabestaanden van zelfdoding

U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding

Versterken en verspreiden van hoopgevende verhalen via (sociale) media

Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.

Vergroten van vindbaarheid laagdrempelige (online) organisaties

U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.

  • Brainwiki en jongerenhulp online geven een overzicht van laagdrempelige online organisaties, gericht op diverse problemen
  • De inloopalliantie is een samenwerkingsverband van diverse organisaties die een landelijke dekking willen organiseren met laagdrempelige inloopmogelijkheden waar jongeren hun mentale gezondheid kunnen versterken
  • Laagdrempelige contactpunten kunnen ook gericht zijn op alle jongvolwassenen, zoals bijvoorbeeld Campus Uden, of specifiek op jongvolwassenen met suïcidaliteit, zoals bijvoorbeeld Letztalk.Online.
  • Wilt u weten welke initiatieven er in uw gemeente zijn? Neem dan contact op met het wijkteam in uw gemeente

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op het doorbekreken van het taboe om te praten over zelfdoding

Inzetten van* van de online ‘VraagMaar training in gesprek met jongeren/jongvolwassenen’

In de gratis online training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.

Vergroten van veiligheid op sociale media

U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.

Inzetten van universele preventielessen

U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:

  • Expex biedt diverse workshops aan gericht op diverse onderwerpen
  • Braive@School geeft universele lessen op scholen over mentale gezondheid. Ook delen zij lessen op instagram
  • Onbesproken heeft diverse podcasts over mentale gezondheid
  • De online grip op je dip cursus biedt handvatten om uit een dip te komen
  • Een programma over sociale media vanuit Kikid
  • Het Trimbos biedt een overzicht van beschikbare interventies en de effectiviteit. Dit overzicht komt wel uit 2016, waardoor deze niet geheel volledig is. Zie bladzijde 10 en 11 .
  • Het programma ‘Bovenkamer van museum van de geest’ leert jongeren inzicht te krijgen in hun gedachtenpatronen en gevoelens middels digitale games.
  • Het Rots en Water programma richt zich op leerlingen van 9 tot en met 18 jaar in het primair onderwijs (PO). De methode gaat om het bevorderen van een positieve ontwikkeling van sociale en emotionele competenties. Het doel is dat leerlingen zichzelf leren kennen en leren omgaan met de ander op een positieve manier.
  • Strijkplank poëzie nodigt jonge mannen uit om te praten over hun gevoelens. Ze doen dat via voorstellingen en hebben een boek geschreven.

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op algemene mentale thema's, zoals eenzaamheid, geldzorgen, prestatiedruk

U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

wie ben jij?