Menu
Menu
Gerda te Roller – van den Broek is werkzaam bij de Veenendaalse gemeente Mozaiek0318 als Pastor Care & Serve. Samen met Duncan de Back, Care Helper bij Mozaiek0318, spreekt zij over de ontwikkelingen op het gebied van suïcidepreventie in hun kerk.
Hoe helpen jullie om suïcide te voorkomen?
Gerda: “Binnen Mozaiek0318 merkten we dat het aantal gesprekken dat we voerden binnen onze gemeente waarin suïcidaliteit of suïcidale gedachten ter sprake kwam, toenam. In eerste instantie werden we daar wat verlegen van: natuurlijk willen we graag helpen, maar hoe doen we dat op een zorgvuldige manier? Ik besprak die vraag ook met Duncan en toen hebben we de link gelegd met 113 Zelfmoordpreventie.”
Duncan: “Klopt. Aan het prille begin van 113, heb ik zelf een jaar bij de telefoonlijn en als chatoperator gewerkt. In dat jaar heb ik een heleboel meegemaakt en veel gesprekken over dit thema gevoerd. De professionals aan de lijn hebben een heel team achter zich die hen begeleid en hen helpt om op een goede manier met de gesprekken om te gaan. Dat wilden we onze vrijwilligers ook bieden. Kennis om het gesprek hierover op een zorgvuldige manier te voeren en hen een plek bieden om te kunnen ventileren.”
Hoe zijn jullie met die vraag aan de slag gegaan?
Duncan: “We hebben met een deel van onze vrijwillige helpers een training gevolgd. Dat was heel goed en leerzaam, maar ook best confronterend. Het thema komt dan erg dichtbij. Tegelijkertijd zorgde het ook voor waardevolle en goede gesprekken onderling. In de kerk kom je hierover soms scherpe meningen tegen en deel je die zomaar, dan gooi je al snel voor de ander de deur dicht om te durven delen wat er in hem of haar omgaat.”
Gerda: “Natuurlijk wil je mensen helpen. Dat is echt een no-brainer, wat ons betreft. Als kerk zeggen we dat iedereen welkom is, gewoon zoals je bent. Ook, of misschien wel juist, met je suïcidale gedachten. Tegelijkertijd zijn we geen professionals, we bieden pastorale hulp. De training zorgde voor minder verlegenheid rond het thema. De kennis is helpend, het is niet nodig om er omslachtig omheen te praten. Het is juist goed om te durven te benoemen waar het om gaat. En: contact, contact, contact. Dat is echt het allerbelangrijkst en dat sluit heel goed aan bij wie we als kerk willen zijn. De ontmoeting is belangrijk, niet ons standpunt. De vragen komen voor de conclusie en de ander willen begrijpen, komt voor begrepen worden.”
Wat doet het met jullie om met dit thema bezig te zijn?
Duncan: “Het voelt nu als een groot contrast met wat ik deed bij 113. Simpel gezegd, hing ik daar de telefoon op en ging ik over tot de orde van de dag. Of door naar het volgende gesprek. Als een gesprek met iemand me extra geraakt had, zorgde ik zelf dat ik ruimte nam om het te ventileren door er zelf over te praten. Je creëert wat meer afstand. Nu kan ik de deur een stuk minder makkelijk dicht doen, omdat we gesprekken face to face voeren. Met de ander tegenover je, komt het een stuk meer binnen.”
Gerda: “Voor mij overheerst de dankbaarheid dat we dit oppakken en de stilte, het taboe erover durven te doorbreken als kerk. In kerkelijk Nederland hangt er als het ware een zware deken over suïcidaliteit en zelfdoding. Iedereen vindt er iets van en trekt z’n eigen conclusies. Dat maakt een gesprek hierover moeilijk, zeker als je hiermee worstelt. In het volgen van Jezus geloof ik dat dat anders kan, anders moet, hoe ingewikkeld of moeilijk de dingen soms ook zijn. Als wij als christenen impact willen maken in de samenleving, dan betekent dat dat iedereen welkom moet kunnen zijn als zichzelf. Inclusief suïcidaliteit. Het breekt mijn hart, dat realiseer ik me steeds meer, ook nu weer dat ik dit zo zeg. Want wat is verdrietig dat mensen niet met hun verhaal durven te komen, omdat ze bang zijn voor het onbegrip of dat een ander al een oordeel klaar heeft staan.”
Als je kijkt naar wat er in jullie kerk gebeurt, wat wil je andere kerken dan meegeven?
Gerda: “Ik doe graag een liefdevolle oproep aan alle kerken, wees ervan bewust dat dit ook in jullie kerk speelt: neem contact op met 113 en zorg dat de betrokken vrijwilligers in je kerk getraind worden. Dat ze weten hoe ze dit gesprek op een zorgvuldige manier aan kunnen gaan. Of zoek contact met ons, zodat we onze ervaringen kunnen delen. Laat mensen met hun verhaal komen, durf de vragen te stellen. Het gebeurt nog veel te vaak dat de omgeving, ook in het netwerk van de kerk, na een suïcide zegt: we wisten van niks, het leek goed te gaan. We spreken regelmatig mensen bij wie het écht niet goed gaat, die ontzettend diep zitten, waar het eigen netwerk nog van niets weet”.
Duncan: “Jij zei het laatst mooi Gerda: je hoeft niet de oplossing te zijn of te bieden. Je bent niet de redder, maar je kunt wel verwijzen naar onze Redder (Jezus of God, red.). Dat haalt ook de druk weg die mensen al snel ervaren. Luister naar de ander, dat is genoeg.”
Welke hoopvolle boodschap wil je meegeven aan iemand die nu kampt met suïcidale gedachten?
Duncan: “Zorg dat je verhaal in het licht komt en blijf er niet mee lopen. Je kunt niet alleen van de buitenwereld verwachten dat ze het zien. Zorg dat je gezien wordt, neem iemand in vertrouwen. Mensen willen graag naar je luisteren.”
Gerda: “Je hoeft het niet langer alleen te doen. Het kan in je hoofd heel groot worden. Mensen denken dat ze er alleen voor staan, het niet meer waard zijn of geen toegevoegde waarde meer hebben. Dat is echt een leugen. We proberen te laten zien dat er hoop is, dat er meer is. Dat geldt ook voor jou, zoek hulp het is beschikbaar, mensen geven om je.”
Over de Wereld Suïcide Preventie Week
Van 9-15 september 2024 is het Wereld Suïcide Preventie Week. In deze week vragen we extra aandacht voor suïcidepreventie. Dat doen we niet zomaar: elke 40 seconden stapt er iemand op de wereld uit het leven. In Nederland overlijden gemiddeld 1.850 mensen per jaar door suïcide. Dat zijn er 5 per dag. Elke suïcide raakt 135 mensen. Op jaarbasis zijn dat bijna 250.000 mensen, net zoveel als het inwoneraantal van de stad Eindhoven. We hebben jouw hulp hard nodig om deze cijfers naar beneden te halen. Help jij mee? Suïcide raakt ons allemaal. Help mee om het aantal suïcides omlaag te krijgen en kijk op www.samenmindersuicide.nl.
‘Samen Minder Suïcide’ is een netwerk van partijen en organisaties die middenin de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen.
113 Zelfmoordpreventie
Copyright © 2023. Alle rechten voorbehouden
Het Trimbos-instituut en Pharos bieden een waardevolle handreiking om gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van beleid rond mentale gezondheid voor kinderen en jongeren. De handreiking biedt een helder stappenplan voor het opstellen van een breed gedragen plan, inclusief tips voor beleidsinvulling en inspirerende voorbeelden.
De Studenten Welzijnswijzer helpt studentverenigingen bij het organiseren van preventieve en curatieve maatregelen voor het mentale welzijn van hun leden; een initiatief van Avans Hogeschool en Stichting Lieve Mark.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Kinderen en jongeren ontwikkelen zich het best als het goed met ze gaat. Als ze lekker in hun vel zitten, zichzelf kunnen zijn en gezond en veilig opgroeien in een kansrijke omgeving. Vanuit het onderwijs werken aan welbevinden doe je samen met leerlingen, ouders, professionals in en rond het onderwijs en beleidsmakers. En met een schoolbrede inzet: op alle lagen in en om de school en met verschillende acties en interventies die op elkaar aansluiten.
Meer weten?
Bekijk dan de website van Welbevinden op School, het landelijke kennis- en ondersteuningsprogramma van Pharos en het Trimbos-instituut. Welbevinden op School is er voor professionals in onderwijs, GGD en beleid. De kennis en tools helpen je snel op weg om vanuit een duurzame, gezamenlijke visie te werken aan welbevinden. Welbevinden op School is kennispartner van Gezonde School.
Stichting PraatErover! plaatst gecertificeerde psychische hulpverleners die begaan zijn met jongvolwassenen op studentenverenigingen (gezelligheids- culturele- en sportverenigingen). Op deze manier krijgen studenten toegang tot toegankelijke gratis psychische hulpverlening zonder wachtrij.
Met Rondom Jong van Trimbosinstituut, NCJ en GGD GHOR Nederland versterk je depressiepreventie op scholen en de ketensamenwerking in je regio rond jongeren. Materialen zijn gratis verkrijgbaar.
Dan kunt u hen wijzen naar www.stilgeweest.nl of www.toenwashetstil.nl. Deze websites bieden informatie en verhalen van jongeren en volwassenen die lotgenoten zijn. Ze behandelen rouw na zelfdoding, zodat nabestaanden zich minder alleen voelen. Uiteindelijk heeft dit een (bewezen) preventieve werking op verdere zelfdodingen.
Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.
Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.
Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:
Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.
Jongvolwassenen kunnen ook gewezen worden op de WachtVerzachter. Dat is een organisatie die zich inzet voor mensen die in afwachting zijn van psychische hulp. Tot nu toe in Dronten, Utrecht en Lelystad (17+ jaar) en in Kampen en Eindhoven (18- jaar). Zij worden direct gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die hun situatie (h)erkent. Jongvolwassenen kunnen meteen aan de slag in een veilige omgeving waarin niets hoeft en alles mag. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd gericht op ontmoeting, ontspanning en verdieping.
Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek.
Bij de leidraad zijn handreikingen verschenen over:
Als onderwijsinstelling kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.
U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?
U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.
Afgeleid van deze Gatekeepertraining biedt 113 voor toekomstige zorgprofessionals verschillende e-learning modules (inclusief aanvullend lesprogramma) over suïcidepreventievaardigheden, zowel voor alle MBO en HBO Zorg- en Welzijnsopleidingen als voor WO-psychologen.
U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding
Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.
U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.
U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:
In de gratis online VraagMaar-training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.
Voor onderwijsprofessionals, sociaal werkers, etc. die werken met jongeren tussen ongeveer 11 en 18 jaar en ook aandacht willen besteden aan seksuele en genderdiversiteit, is er de e-learning Weet jij hoe het ècht gaat met de jongeren in jouw dagelijkse werk? Uit onderzoek blijkt dat namelijk LHBTI-jongeren veel vaker kampen met depressie dan hun heteroseksuele en cisgender leeftijdsgenoten.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Inzetten van universele preventie'lessen'
U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:
