Hoe help jij om suïcide te voorkomen?
“Sinds ik in 2021 mijn vervolgopleiding tot klinisch psycholoog/psychotherapeut startte, schrijf ik stukjes op LinkedIn over de wereld van de psychiatrie. Die wereld is voor veel mensen een ver-van-hun-bed-show, terwijl het voor mij juist heel dichtbij komt. Ook in mijn privéleven merk ik dat de grens tussen gezond en ziek zijn veel grijzer is dan de maatschappij soms doet denken. Daar wilde ik iets mee. Schrijven geeft mij de mogelijkheid om op een andere manier iemands blik te verbreden, iets voor een ander te betekenen.”
Eén van de stukken die je schreef, ging heel snel viraal. Hoe was dat voor jou?
“Ik schreef het stuk naar aanleiding van een gesprek dat ik had in mijn behandelkamer met een patiënt die zich frustreerde over andermans reactie op treinvertraging omdat er een persoon op het spoor liep. De mensen in de trein reageerden erg hard en kil, terwijl degene die tegenover mij zat erg somber en wanhopig was. Ik herken de frustratie als je in de trein zit en zag nu tegelijkertijd de andere kant van die reactie: dat raakte me. Ik schreef dan ook over mijn eigen ervaring met treinvertraging vanwege een aanrijding met een persoon en het bericht kreeg vleugels. Fijn, want het liet heel duidelijk zien dat een dergelijke situatie conflicterende gevoelens oproept. Ik wil laten zien dat al die gevoelens mogen bestaan.”
Vertraging. De machinist roept om dat er vertraging is door een aanrijding met een persoon. De trein zit vol, want het is spits. Ik hoor gezucht. Mensen duiken morrend in hun telefoon en stappen gedwee uit om op een overvol perron te wachten op informatie over een omleiding. Verbaasd kijk ik om me heen. Er is een aanrijding met een persoon... Ik moet eigenlijk straks op het werk zijn, heb haast en voel evenzo dat het niet uitkomt om te laat te komen.
Wat waren de reacties onder het bericht?
“Veel mensen herkenden zich in de tegengestelde gevoelens. Ik vond het mooi dat die mix herkenbaar was. Juist in die tegenstrijdigheid zitten de grijswaardes en het gesprek. Een gesprek geeft mijns inziens ruimte voor de mens achter de wanhoop en de suïcidaliteit. En tegelijkertijd mogen de mensen in de trein zich voelen zoals ze zich voelen, met alle kwetsbaarheid en frustratie die daarbij hoort.”
Hoe komt suïcidaliteit terug in je werk?
“Voor mij is suïcidaliteit onderdeel van ons mensen. Een gesprek over de dood kan ook een gesprek zijn met heel veel ruimte om samen te zoeken. Ik merk dat mensen vaak een stevige mening hebben over suïcidaliteit. Maar als we ruimte maken voor de mens, echte ruimte, dan horen deze gedachten daarbij. Toen ik met dit werk begon, dacht ik dat ik er verantwoordelijk voor was om de suïcidale gedachten te laten verdwijnen. Inmiddels weet ik: ik mag deze gedachten ook moeilijk en zoeken vinden. Ik geef bijvoorbeeld aan dat ik het moeilijk vind en vraag de ander er woorden aan te geven en het uit te leggen. De ander mag best horen dat ik ervan schrik. Ik hoef het antwoord nog niet te hebben, het gaat juist om het samen zoeken.”
Wat zou je een ander adviseren die het gesprek ook aan wil gaan?
“Er zit verschil tussen mijzelf als mens en mijzelf als professional. Tegelijkertijd kan ik die niet goed uit elkaar trekken. Dus als ik in mijn eigen omgeving merk dat iemand gedachten heeft over de dood, kan het soms zijn dat ik een soort lijstje af ga in mijn hoofd. Wat zijn de klachten, welke hulp is er nodig, wie moeten we inschakelen, etcetera. Ik denk vooral: dat het belangrijkste is om samen te zoeken. Weet je niet meer goed wat te doen, lukt het gesprek niet of maak je je te veel zorgen? Dat is het moment om een professional in te schakelen.”
Wat blijft jou het meeste bij?
“Ik denk de worsteling met wanhoop en hoop. Wat ik zo treffend vind is de worsteling tussen hoop willen hebben, maar je wanhopig voelen omdat je niet weet hoe je daar kan komen. Of juist de wanhoop omdat je zelf geen andere opties meer ziet en graag zou willen dat die er wel zijn. Die worsteling blijft me bij.”
Want laten we niet vergeten, die persoon. Die is een zoon of dochter, een zus of broer, een partner, een vriend of vriendin, een goede buur, een collega. Dus heb je vertraging? Wees even stil, nederig en dankbaar. Dankbaar dat je last hebt van vertraging en niet van de wanhoop die je bracht voor de trein. Want dat had ook een van ons kunnen zijn.
Welke hoopvolle boodschap wil je meegeven aan mensen die zich nu eenzaam en radeloos voelen?
“Dat je je wanhopig kunt voelen, misschien wel anders zou willen, maar niet weet hoe. Die worsteling is niet gek. Wanneer je het moeilijk vindt om erover in gesprek te gaan, dan kun je op zoek gaan naar een (andere) manier die bij jou past. Mensen schrikken vaak niet van de gedachten die je hebt, maar van de mogelijke gevolgen. Omdat ze je niet willen missen. Die schrik kan voelen als afkeuring, maar je mag er juist je waarde in vinden. Dat de ander schrikt, betekent dat hij of zij je liefheeft, je graag nog hier heeft.”
Wil je het volledige bericht van Maaike lezen of haar verhalen volgen? Kijk dan hier: https://www.linkedin.com/posts/maaike-ammerlaan-52bba967_vertraging-stilstaan-praaterover-activity-7072295166757220352-W-Sj/?utm_source=share&utm_medium=member_desktop
Over de Wereld Suïcide Preventie Week
Van 4-10 september 2023 is het Wereld Suïcide Preventie Week. In deze week vragen we extra aandacht voor suïcidepreventie. Dat doen we niet zomaar: in 2022 maakten 1.916 mensen een einde aan hun leven, dat zijn gemiddeld 5 suïcides per dag. Elke zelfdoding raakt ongeveer 135 mensen. Reken maar uit: dat zijn bijna 250.000 mensen, meer dan het aantal inwoners van de stad Eindhoven. Suïcide raakt ons allemaal. Help mee om het aantal suïcides omlaag te krijgen en kijk op www.samenmindersuicide.nl.
‘Samen Minder Suïcide’ is een netwerk van partijen en organisaties die middenin de samenleving staan en gedreven zijn om samen, domeinoverstijgend suïcidepreventie verder te brengen.
113 Zelfmoordpreventie
Copyright © 2023. Alle rechten voorbehouden
Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.
Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.
Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:
Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot. Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.
Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek .
Als school kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventie protocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.
U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?
U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.
U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding
Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.
U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.
U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:
In de gratis online training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen.
U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.
Inzetten van universele preventielessen
U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:
U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:
