Denk je aan zelfdoding?
Heb je nu hulp nodig?

Denk je aan zelfdoding?

‘1K Z1E J3’ bankjes campagne groot succes: al 750 plaquettes verstuurd

Nieuws

17 oktober 2022

Een goed gesprek begint met iemand écht zien. Deze boodschap kom je sinds 5 september tegen op honderden openbare bankjes door heel Nederland. De bankjes met goudkleurige plaque nodigen uit om de tijd te nemen om elkaar te zien en te horen hoe het werkelijk met iemand gaat. Gemeenten, zorginstellingen, ervaringsdeskundigen en nabestaanden doen mee aan de vervolgcampagne van ‘1K Z1E J3’. Deze publiekscampagne van 113 Zelfmoordpreventie wil suïcidale gedachten bespreekbaar maken. Er zijn al 750 plaquettes verstuurd.

Je herkent de bankjes aan de tekst ‘Een goed gesprek begint met iemand écht zien’, het 1K Z1E J3-logo en een QR-code die leidt naar de Vraag Maar Online Training. In deze gratis training van een uur kan iedereen leren hoe je het gesprek aangaat over zelfdoding. Er is een training gericht op suïcidepreventie bij volwassen en een training gericht op suïcidepreventie bij jongeren.

Taboe op praten over zelfdoding
De ‘1K Z1E J3’ campagne is onderdeel van het project Taboe wegnemen op praten over zelfdoding uit de Landelijke Agenda Suïcidepreventie. Volgens Jochum Veerman, coördinator van de overkoepelende pijler Doorbreken van het taboe op praten over suïcide en manager communicatie en marketing bij 113 Zelfmoordpreventie, is dat hard nodig: “Er heerst nog steeds een hardnekkig taboe op praten over zelfdoding. Terwijl een gesprek het begin kan zijn van een oplossing. De schaamte moet er af, zodat mensen erover gaan praten en er meer levens worden gered. Vorig jaar zijn we begonnen met de ‘1K Z1E J3’ campagne op social media. Met de bankjes maken we het nu concreter en lokaal. Uiteindelijk willen we dat zoveel mogelijk mensen de Vraag Maar Online Training volgen en eerste hulp bij suïcidale gedachtes kunnen toepassen.”

Tastbare impact maken
Ruim 50 gemeenten doen mee aan de vervolgcampagne en hebben de goudkleurige plaquettes besteld voor bankjes in de openbare ruimte. Sanne Leenen, kwartiermaker Supranet Community bij 113 Zelfmoordpreventie, legde het contact. “Met de Supranet Community-aanpak creëren we in verschillende gemeenten een vangnet van lokale partijen binnen en buiten de zorg die samenwerken aan suïcidepreventie. De publiekscampagne om het taboe op praten over suïcide te doorbreken is daar een groot onderdeel van. Van alle mensen die overlijdt door zelfdoding, is 60% niet in beeld van zorg. Met de gemeente als onderdeel van onze Supranet Communities krijgen we deze mensen en hun omgeving beter in beeld. Vanuit mijn contacten in de Supranet Communities heb ik de bankjes campagne onder de aandacht gebracht bij gemeenten. Zij reageerden direct enthousiast. Het is voor gemeenten een mooi middel waarmee ze op een eenvoudige en tastbare manier impact kunnen maken.”

Klein bankje, grote impact
Veerman vervolgt: “Nog elke week worden er plaquettes besteld, we zijn verrast door het succes. Bijzonder is dat niet alleen gemeenten plaquettes aanvragen, maar ook veel nabestaanden en ervaringsdeskundigen. Ervaringsdeskundige Roland uit Zeeland bestelde bijvoorbeeld een plaque voor het bankje voor zijn winkel. RTL Nieuws maakte daar een prachtige reportage over. Zo hebben de kleinste bankjes  de grootste impact. Het is heel mooi dat onze boodschap zich als een olievlek verspreidt door alle lokale verhalen en aandacht voor de bankjes. Dat is de kracht van de campagne: iedereen krijgt iets in handen waar ze hun eigen verhaal omheen kunnen bouwen.”

Gouden plaque bij de koffieautomaat
Bovendien leiden de bankjes weer tot veel nieuwe initiatieven. Leenen: “In Staphorst gaan ze de komende tijd regelmatig nieuwe bankjes openen met een wethouder. En in Zaanstreek Waterland brengen ze de plaquettes naar de werkvloer. Een aantal organisaties in deze gemeente krijgt een plaque bij de koffieautomaat. Uiteindelijk gaat het om contactverbinding en dat kan natuurlijk op heel veel plekken belangrijk zijn. Het is prachtig dat de bankjes campagne nu een positief leven gaat leiden.”

Een plaque bestellen?
Vul het aanvraagformulier in op de website van 113.  Meer weten over de mogelijkheden om een Supranet Community te starten in uw gemeente? Neem voor meer informatie contact op met Sanne Leenen via s.leenen@113.nl.

Inzetten van universele preventielessen door peers

Kent u jongvolwassenen die nabestaanden zijn van zelfdoding?

Dan kunt u hen wijzen naar www.stilgeweest.nl of www.toenwashetstil.nl. Deze websites bieden informatie en verhalen van jongeren en volwassenen die lotgenoten zijn. Ze behandelen rouw na zelfdoding, zodat nabestaanden zich minder alleen voelen. Uiteindelijk heeft dit een (bewezen) preventieve werking op verdere zelfdodingen.

Inzetten van selectieve preventieprogramma's

Ook kunt u als school bijdragen door een van onderstaande programma’s te implementeren. Sommige programma’s zijn eenvoudiger te implementeren dan anderen. Zo vraagt STORM meer tijd, maar u kunt wel alvast starten met een aantal onderdelen van het programma.

  • STORM is een wetenschappelijk onderbouwde, preventieve aanpak die tot doel heeft een depressie of suïcide bij jongeren vóór te zijn 
  • Geestkracht is gericht op het ondersteunen van jongeren met een psychische kwetsbaarheid
  • MAZL van NCJ richt zich op de jongeren die frequent verzuimen op het MBO

Hulp inkopen en beschikbaar stellen

Als (grote) werkgeversorganisatie kunt u afspraken maken met instanties die laagdrempelige toegang tot psychologen geven. Wanneer een jongvolwassen medewerker mentale problemen ervaart, kan deze laagdrempelige zorg mogelijk voldoende zijn of de wachtlijstperiode tot de reguliere zorg overbruggen. Het kan gaan om specifieke trainingen, zoals examentraining, of individuele begeleiding.

Aansluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep

Als zorginstelling kunt u bijdragen door aan te sluiten bij de communicatiemiddelen van de doelgroep. Maak bijvoorbeeld gebruik van:

Inzetten van overbrugging van wachttijd

Als iemand met suïcidale gedachten aanklopt voor hulpverlening is er vaak een wachttijd voor de behandeling kan beginnen. Maar het risico van wachten en niets doen is groot.  Als gemeente kunt u helpen de wachttijd te overbruggen door een contract sluiten met de Eigen Kracht Centrale en dit bekend te maken bij zorgprofessionals. De Eigen Kracht Centrale helpt mensen in moeilijke situaties om de eigen regie te pakken door met hun netwerk een plan te maken.

Jongvolwassenen kunnen ook gewezen worden op de WachtVerzachter. Dat is een organisatie die zich inzet voor mensen die in afwachting zijn van psychische hulp. Tot nu toe in Dronten, Utrecht en Lelystad (17+ jaar) en in Kampen en Eindhoven (18- jaar). Zij worden direct gekoppeld aan een ervaringsdeskundige die hun situatie (h)erkent. Jongvolwassenen kunnen meteen aan de slag in een veilige omgeving waarin niets hoeft en alles mag. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd gericht op ontmoeting, ontspanning en verdieping. 

Inzetten van de leidraad: suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze in het gehele zorgdomein

Als zorgorganisatie kunt u bijdragen door de ‘leidraad suïcidepreventie jongeren, een netwerkbrede werkwijze’ te implementeren (zowel geldig voor 18- als 18+). U kunt onder andere:
  • Alle professionals een suïcidepreventie training laten volgen en voldoende tijd geven voor reflectie
  • Samen met alle cliënten die kampen met suïcidaliteit een GEZAMENLIJK signaleringsplan en veiligheidsplan maken
  • Naasten actief betrekken
  • In domeinoverstijgende netwerken samenwerken
  • Bij alle cliënten suïcidaliteit inventariseren

Behandeling richten op zowel de suïcidaliteit als de onderliggende problematiek. Bij de leidraad zijn handreikingen verschenen over:

Bieden van handvatten aan onderwijsinstellingen voor beleid rond suïcidepreventie

Als onderwijsinstelling kunt u bijdragen door te zorgen dat er een suïcidepreventie- en postventieprotocol is. Bekijk de materialen die specifiek zijn ontwikkeld om onderwijsinstellingen hierin te ondersteunen.

Doen van verder onderzoek gericht op het identificeren van de risicogroepen

U kunt bijdragen door zich bewust te zijn van de risicofactoren en extra alert te zijn bij de jongeren en jongvolwassenen die binnen de risicogroep vallen. Welke onderzoeken zijn relevant?

Inzetten van Gatekeepertraining in de organisatie*

U kunt bijdragen door zoveel mogelijk mensen in uw organisatie die contact hebben met jongvolwassenen op te leiden als gatekeeper. Bekijk het trainingsaanbod voor gatekeepers van 113 Zelfmoordpreventie.

Verwijzen naar website voor jonge nabestaanden van zelfdoding

U kunt bijdragen door het gesprek aan te blijven gaan met jongvolwassenen die iemand hebben verloren aan zelfdoding. U kunt ze onder andere verwijzen naar de website Stilgeweest, gericht op jonge nabestaanden van zelfdoding

Versterken en verspreiden van hoopgevende verhalen via (sociale) media

Houd Moed is een online platform voor iedereen die te maken heeft (gehad) met zelfdoding. Het platform publiceert hoopvolle verhalen van mensen die ooit kampte met suïcidaliteit. U kunt bijdragen door Houd Moed te verspreiden onder jongvolwassenen.

Vergroten van vindbaarheid laagdrempelige (online) organisaties

U kunt bijdragen door laagdrempelige organisaties bekend te maken bij jongvolwassen en initiatieven in de regio op te zetten of te ondersteunen.

  • Brainwiki en jongerenhulp online geven een overzicht van laagdrempelige online organisaties, gericht op diverse problemen
  • De inloopalliantie is een samenwerkingsverband van diverse organisaties die een landelijke dekking willen organiseren met laagdrempelige inloopmogelijkheden waar jongeren hun mentale gezondheid kunnen versterken
  • Laagdrempelige contactpunten kunnen ook gericht zijn op alle jongvolwassenen, zoals bijvoorbeeld Campus Uden, of specifiek op jongvolwassenen met suïcidaliteit, zoals bijvoorbeeld Letztalk.Online.
  • Wilt u weten welke initiatieven er in uw gemeente zijn? Neem dan contact op met het wijkteam in uw gemeente

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op het doorbreken van het taboe om te praten over zelfdoding

U kunt bijdragen door deze campagnes te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten:

Inzetten van e-learning en online training in gesprek met jongeren/jongvolwassenen*

In de gratis online VraagMaar-training leren deelnemers hoe ze het gesprek met een jongere kunnen voeren over gedachten aan zelfdoding en daarmee mogelijk iemand kunnen helpen. U kunt bijdragen door de training te volgen en te verspreiden. Bijvoorbeeld door ouders van jongvolwassenen en anderen die in contact komen met jongvolwassenen te vragen de training te volgen. 

Voor onderwijsprofessionals, sociaal werkers, etc. die werken met jongeren tussen ongeveer 11 en 18 jaar en ook aandacht willen besteden aan seksuele en genderdiversiteit, is er de e-learning Weet jij hoe het ècht gaat met de jongeren in jouw dagelijkse werk? Uit onderzoek blijkt dat namelijk LHBTI-jongeren veel vaker kampen met depressie dan hun heteroseksuele en cisgender leeftijdsgenoten. 

Vergroten van veiligheid op sociale media

U kunt bijdragen door meer awareness te creëren over de voor- en nadelen van sociale media.

Inzetten van universele preventielessen

U kunt bijdragen door als school, gemeente of (sport)organisatie algemene preventielessen te geven aan jongeren. Enkele organisaties die dit aanbieden zijn:

  • Het lespakket Je Brein de Baas is een lespakket voor jongeren van 11 t/m 19 jaar in het voortgezet onderwijs. En gaat over Stress onder controle, Makkelijker Leren en Gelukkig in de groep.
  • YETS zet basketbal in om kwetsbare jongeren van 12 t/m 18 jaar te begeleiden naar een positieve rol in hun gemeenschap. Via drie pijlers: sport, onderwijs en sociale integratie. Om maatschappelijke uitval te voorkomen.
  • De leesinterventie Lief, Liever, Liefst bestaat uit een kant-en-klaar lespakket voor tweede- en derdeklassers van het voortgezet onderwijs. Het pakket zet leerlingen aan het denken over seksuele- en genderdiversiteit, past binnen het vak Nederlands en voldoet aan de kerndoelen ervan.
  • Braive@School geeft universele lessen op scholen over mentale gezondheid. Ook delen zij lessen op instagram
  • Onbesproken heeft diverse podcasts over mentale gezondheid
  • De online grip op je dip cursus biedt handvatten om uit een dip te komen
  • Een programma over sociale media vanuit Kikid
  • Het Trimbosinstituut biedt een overzicht van beschikbare interventies en de effectiviteit. Dit overzicht komt wel uit 2016, waardoor deze niet geheel volledig is. Zie bladzijde 10 en 11
  • Op de site van Gezonde School kunt u interventies selecteren over welbevinden voor jongeren op diverse schooltypes.
  • Het programma ‘Bovenkamer van museum van de geest’ leert jongeren inzicht te krijgen in hun gedachtenpatronen en gevoelens middels digitale games.
  • Het Rots en Water programma richt zich op leerlingen van 9 tot en met 18 jaar op diverse schooltypes. De methode gaat om het bevorderen van een positieve ontwikkeling van sociale en emotionele competenties. Het doel is dat leerlingen zichzelf leren kennen en leren omgaan met de ander op een positieve manier.
  • Strijkplank poëzie nodigt jonge mannen uit om te praten over hun gevoelens. Ze doen dat via voorstellingen en hebben een boek geschreven.
  • De taboedoorbrekende voorstelling ‘Hee, ben je oké?’ voor 16+ gaat over depressie. Aansluitend praat de artiest met jongeren na over hun mentale gezondheid. Samen met een lokale welzijnsorganisatie.     

Meedoen aan publiekscampagnes gericht op algemene mentale thema's, zoals eenzaamheid, geldzorgen, prestatiedruk

U kunt bijdragen door campagnes gericht op jongvolwassenen te verspreiden, bekend te maken of aan te sluiten. Enkele campagnes zijn:

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

Download het workshopmateriaal

wie ben jij?